రామసుందరం - 11

తం దృష్ట్వా వదనాన్ముక్తం చంద్రం రాహుముఖా దివ| అబ్రవీత్ సురసా దేవీ స్వేన రూపేణ వానరమ్|| 170	రాహు ముఖం నుండి చంద్రునిలా తన ముఖం నుండి వెలువడిన కపివరుని చూసి, సురస నిజ రూపంతో
అర్థసిద్ధ్యై హరిశ్రేష్ఠ గచ్ఛ సౌమ్య యథాసుఖమ్| సమానయస్వ వైదేహీం రాఘవేణ మహాత్మనా|| 171	"ఓ సౌమ్య! రామకార్యసిద్ధికై  సుఖంగా వెళ్ళు. సీతను రాముని వద్దకు చేర్చు“ అంది.
తత్ తృతీయం హనుమతో దృష్ట్వా కర్మ సుదుష్కరమ్| సాధు సాధ్వితి భూతాని ప్రశశంసు స్తదా హరిమ్|| 172	హనుమంతు డొనర్చిన దుష్కరమైన ఈ మూడవ కార్యాన్ని చూసి, ప్రాణులన్నీ “బాగుబాగ”ని ప్రశంసించాయి.
స సాగర మనాధృష్యమ్ అభ్యేత్య వరుణాలయమ్| జగామాకాశమావిశ్య వేగేన గరుడోపమ:|| 173	వేగాన గరుడ సమానుడైన ఆ మారుతి,  సముద్రాన్ని (సురస కారణంగా) సమీపించాడు. తరువాత ఆకాశ మార్గానికి ఎగిరి, ప్రయాణం సాగించాడు.
సేవితే వారిధారాభి: పతగైశ్చ నిషేవితే| చరితే కైశికాచార్యై: ఐరావతనిషేవితే|| 174	మేఘాలు విడిచే నీటిధారలతో ఒప్పుతూ, పక్షులకు ఆటపట్టై, కైశికాచార్యు*లకు సంచారస్థానమై, ఐరావతా*నికి నెలవై,
సింహకుంజరశార్దూల పతగోరగవాహనై:| విమానైస్సంపతద్భిశ్చ విమలై స్సమలంకృతే|| 175	సింహాలు, ఏనుగులు, పెద్దపులులు, పక్షులు, సర్పాలు లాగే విమానాలతో అలంకృతమై,
వజ్రాశనిసమాఘాతై: పావకైరుపశోభితే| కృతపుణ్యైర్మహాభాగై: స్వర్గజిద్భిరలంకృతే|| 176	అశని* ఘాతాలతో, అగ్నికాంతులతో తేజరిల్లుతూ, తమ పుణ్యకర్మలతో స్వర్గాన్ని జయించినవారలతో అలంకృతమై,
వహతా హవ్యమత్యర్థం సేవితే చిత్రభానునా| గ్రహనక్షత్రచంద్రార్క తారాగణవిభూషితే|| 177	హవ్యవాహనునికి మార్గమై, గ్రహాలు, నక్షత్రాలు, చంద్రసూర్యులు, తారాగణాలతో విభూషితమై,
మహర్షిగణగంధర్వ నాగయక్షసమాకులే| వివిక్తే విమలే విశ్వే విశ్వావసునిషేవితే|| 178	మహర్షులతో, గంధర్వనాగయక్షులతో కూడి, విమలమై, విశ్వావసుడనే గంధర్వునిచే సేవింపబడుతూ,
దేవరాజగజాక్రాంతే చంద్రసూర్యపథే శివే| వితానే జీవలోకస్య వితతే బ్రహ్మనిర్మితే|| 179	ఐరావతానికి క్రీడాస్థానమై, చంద్రసూర్యులకు దారై, మంగళకరమై, జీవలోకానికి బ్రహ్మ నిర్మించిన మేలుకట్టై,
బహుశస్సేవితే వీరై: విద్యాధరగణైర్వరై:| జగామ వాయుమార్గే తు గరుత్మానివ మారుతి:|| 180	వీరులు, విద్యాధరులచే సేవింపబడే, ఆ (గొప్ప) ఆకాశమార్గాన మారుతి, గరుత్మంతునిలా సాగిపోతున్నాడు.
హనుమాన్ మేఘజాలాని ప్రకర్షన్ మారుతో యథా| కాలాగరుసవర్ణాని రక్తపీతసితాని చ|| 181	వాయువులా మేఘాలను చీల్చుకుంటూ పోతున్నాడు. నలుపు, అగరు, ఎఱుపు, తెలుపు వన్నెలు గల ఆ మేఘాలు ఆయనచే ఆకర్షింప బడుతూ ప్రకాశిస్తున్నాయి.
కపినాకృష్యమాణాని మహాభ్రాణి చకాశిరే| ప్రవిశ న్నభ్రజాలాని నిష్పతంశ్చ పున: పున:| ప్రావృషీందురివాభాతి నిష్పతన్ ప్రవిశం స్తదా|| 182	మారుతి, మేఘమండలంలో పదేపదే లోపలికి చొరబడుతూ, బయటకు వస్తూ, వర్షాకాలంలో మేఘాల మధ్య సంచరించే చంద్రునిలా ప్రకాశించాడు.
ప్రదృశ్యమాన స్సర్వత్ర హనుమాన్ మారుతాత్మజ:| భేజే౭Oబరం నిరాలంబం లంబపక్ష ఇవాద్రిరాట్|| 183	నిరాధారమైన ఆ ఆకాశంలో సర్వత్ర గోచరిస్తూ, ఆయన ఱెక్కలుగల ఒక మహాపర్వతంలా తేజరిల్లాడు.
ప్లవమానం తు తం దృష్ట్వా సింహికా నామ రాక్షసీ| మనసా చింతయామాస ప్రవృద్ధా కామరూపిణీ|| 184	సింహిక అనే రాక్షసి, మారుతిని చూసి, దేహాన్ని పెంచి,
అద్య దీర్ఘస్య కాలస్య భవిష్యామ్యహమాశితా ఇదం హి మే మహత్ సత్త్వం చిరస్య వశమాగతమ్||185	"ఇంతకాలానికి ఒక మహాజంతువు నాకు లభించబోతోంది. చాలాకాలం తరువాత మంచి ఆహారాన్ని తినబోతున్నాను".
ఇతి సంచింత్య మనసా ఛాయామస్య సమాక్షిపత్| ఛాయాయాం గృహ్యమాణాయాం చింతయామాస వానర:|| 186	అనుకొని, ఆయన ఛాయను ఒడిసి పట్టింది. తన నీడ లాగబడుతుండగా హనుమంతుడు,
సమాక్షిప్తో౭స్మి సహసా పంగూకృతపరాక్రమ:| ప్రతిలోమేన వాతేన మహానౌరివ సాగరే|| 187	"సముద్రంలో ఎదురుగాలికి పయనించే మహానావలా నా పరాక్రమం కుంటుబడుతోంది".
తిర్యగూర్ధ్వమధశ్చైవ వీక్షమాణ స్తత: కపి: దదర్శ స మహత్ సత్త్వమ్ ఉత్థితం లవణాంభసి|| 188	అనుకొని, ఆయన, ఈ ప్రక్క, ఆ ప్రక్క, పైన, క్రింద పరికించి, సముద్రం నుంచి పైకి లేచిన మహాజంతువును చూశాడు.
తద్దృష్ట్వా చింతయామాస మారుతి ర్వికృతాననమ్| కపిరాజేన కథితం సత్త్వ మద్భుతదర్శనమ్|| 189 ఛాయాగ్రాహి మహావీర్యం తదిదం నాత్ర సంశయ:| స తాం బుద్ధ్వార్థతత్త్వేన సింహికాం మతిమాన్ కపి:|| 190  కైశికరాగ ప్రవీణులు = తుంబురాదులు ఐరావతం =  దీనికి ౩ అర్థాలు 1. ఇంద్రుని ఏనుగు, 2. వంకఱ లేని నిడుపాటిఇంద్రధనస్సు ౩. మేఘం మీది మేఘం.   దీన్నే రాజమేఘం అంటారు. అశని = వజ్రాయుధం           పిడుగు శుభం భూయాత్	దాని వికృతమైన ముఖాన్ని చూచి, మారుతి, "ఆశ్చర్యకరం, మహాశక్తిమంతం అయిన ఈ ఛాయాగ్రాహిని గూర్చే సుగ్రీవుడు చెప్పాడు. అదే ఇది. సందేహం లేదు" అనుకొని, దాన్ని సింహికగా గుర్తించాడు.