సుందరకాండ
- సప్తమస్సర్గము
రావణభవన, పుష్పకవిమానాల వర్ణనం
స వేశ్మజాలం బలవాన్ దదర్శ
వ్యాసక్తవైడూర్యసువర్ణజాలమ్ |
యథా మహత్ప్రావృషి మేఘజాలం
విద్యుత్పినద్ధం సవిహంగజాలమ్ || 1
|
వైడూర్యాలు పొదిగిన బంగారుకిటికీలు,
వాటిలో పక్షుల్ని కలిగి
ఉండి,
విద్యుత్కాంతుల్ని విరజిమ్మే
వర్షాకాలమేఘాల్లా
ఆ మహాంతఃపురంలో గృహాలు
భాసిస్తున్నాయి.
|
నివేశనానాం వివిధాశ్చ
శాలా:
ప్రధానశంఖాయుధచాపశాలా: |
మనోహరాశ్చాపి పునర్విశాలా:
దదర్శ వేశ్మాద్రిషు చంద్రశాలా: || 2
|
పర్వతాల్లాంటి ఆ గృహాల్లో
శ్రేష్ఠతమాలైన శంఖాయుధధనుశ్శాలలు,
మనోహరమైన విశాలమైన
చంద్రశాలలు చూశాడు.
|
గృహాణి నానావసురాజితాని
దేవాసురైశ్చాపి సుపూజితాని |
సర్వైశ్చ దోషై: పరివర్జితాని
కపిర్దదర్శ స్వబలార్జితాని || 3
|
రావణుడు నిజబలంతో సంపాదించిన
ఆ గృహాలు నానావసురాజితాలు,
సురాసురల ప్రశంసలు అందుకొనేవి,
ఏ దోషాలు లేనివి.
|
తాని ప్రయత్నాభిసమాహితాని
మయేన సాక్షాదివ నిర్మితాని |
మహీతలే సర్వగుణోత్తరాణి
దదర్శ లంకాధిపతేర్గృహాణి || 4
|
సర్వగుణోత్కృష్టాలైన ఆ
గృహాలు,
ఎంతో ప్రయత్నంతో
సాక్షాత్తూ మయుడే నిర్మించినవా
అన్నట్టున్నాయి.
|
తతో దదర్శోచ్ఛ్రితమేఘరూపం
మనోహరం కాంచనచారురూపమ్ |
రక్షో౭ధిపస్యాత్మబలానురూపం
గృహోత్తమం హ్యప్రతిరూపరూపమ్ || 5
|
తర్వాత హనుమంతుడు,
ఒక ఉత్తమమైన గృహాన్ని
చూశాడు.
అది మేఘంలా ఉన్నతంగా ఉంది.
బంగారంతో చేసినందువల్ల
మనోహరంగా ఉంది. సాటిలేనిదై,
రావణుని బలానికి తగినట్టుగా ఉంది.
|
మహీతలే స్వర్గమివ ప్రకీర్ణం
శ్రియా జ్వలంతం బహురత్నకీర్ణమ్ |
నానాతరూణాం కుసుమావకీర్ణమ్
గిరేరివాగ్రం రజసావకీర్ణం || 6
|
అది, భూమికి దిగివచ్చిన స్వర్గంలా ఉంది.
రత్నాలతో వెలుగుతోంది.
ఎన్నో రకాల వృక్షాలపూలతో
కప్పబడి,
పూలపుప్పొడితో నిండిన
పర్వతశిఖరంలా ఉంది.
|
నారీప్రవేకైరివ దీప్యమానం
తటిద్భిరంభోదవదర్చ్యమానమ్ |
హంసప్రవేకైరివ వాహ్యమానం
శ్రియా యుతం ఖే సుకృతాం
విమానమ్ || 7
|
దానిలో మెఱపుతీగల్లాంటి
నారీరత్నాలుండటంతో విద్యుల్లతాయుతమేఘంలా ఉంది.
అందఱితో సేవింపబడుతోంది.
రాజహంసలతో మోయబడుతున్న,
సుకృతుల విమానంలా ఉంది.
|
యథా నగాగ్రం బహుధాతుచిత్రం
యథా నభశ్చ గ్రహచంద్రచిత్రమ్ |
దదర్శ యుక్తీకృతమేఘచిత్రం
విమానరత్నం బహురత్నచిత్రమ్ || 8
|
చంద్రాదిగ్రహాలతో శోభిల్లుతున్న
ఆకాశంలా, నానావిధరత్నచిత్రితమై,
గైరికాదిబహువర్ణశోభితమైన
పర్వతశిఖరంలా, చిత్రవిచిత్రమేఘరాశిలా
ఉంది.
|
మహీకృతా పర్వతరాజిపూర్ణా
శైలా: కృతా వృక్షవితానపూర్ణా: |
వృక్షా: కృతా: పుష్పవితానపూర్ణా:
పుష్పం కృతం కేసరపత్త్రపూర్ణమ్ || 9
|
దానిపై పెక్కు దృశ్యాలు
చిత్రించి ఉన్నాయి.
భూమి, దానిపై పర్వతపంక్తులు,
వాటిపై వృక్షసమూహాలు,
ఆ వృక్షాలపై పుష్పవితానాలు,
వాటిపై కేసరాలు, పత్రాలు ఉన్నాయి.
|
కృతాని వేశ్మాని చ పాండురాణి
తథా సుపుష్పాణ్యపి పుష్కరాణి |
పునశ్చ పద్మాని సకేసరాణి
ధన్యాని చిత్రాణి తథా
వనాని || 10
|
స్వచ్ఛకాంతులు విరజిమ్మే
గృహాలు,
రంగురంగుల పూల సరస్సులు,
కింజల్కాలున్న పద్మాలు
చిత్రితమై ఉన్నాయి.
ఆ చిత్రిత వనాలు అత్యద్భుతాలు.
|
పుష్పాహ్వయం నామ విరాజమానం
రత్నప్రభాభిశ్చ వివర్ధమానమ్ |
వేశ్మోత్తమానామపి చోచ్చమానం
మహాకపిస్తత్ర మహావిమానమ్ || 11
|
అది, "పుష్పకం" అనే
పేరుతో విరాజిల్లే మహావిమానం.
రత్నకాంతుల్ని అన్ని దిశలకూ
విరజిమ్ముతూ, ఆకాశానికి
ఎగురుతున్నదా అన్నట్లుంది.
అక్కడున్న అన్నింటికంటే
అదే ఉత్తమప్రాసాదం.
|
కృతాశ్చ వైడూర్యమయా విహంగా:
రూప్యప్రవాళైశ్చ తథా విహంగా: |
చిత్రాశ్చ నానావసుభిర్భుజంగా
జాత్యానురూపాస్తురగాశ్శుభాంగా: || 12
|
ఆ విమానంలో
వైడూర్యాలు, వెండి, పగడాలతో చెక్కబడ్డ
పక్షులు,
వివిధమణిచిత్రితసర్పాలు,
శుభాంగాలు కల్గిన ఉత్తమజాతి
గుఱ్ఱాలు
రూపొందింపబడి ఉన్నాయి.
|
ప్రవాళజాంబూనదపుష్పపక్షా:
సలీలమావర్జితజిహ్మపక్షాః |
కామస్య సాక్షాదివ భాంతి
పక్షా:
కృతా విహంగాస్సుముఖాస్సుపక్షా: || 13
|
విలాసభంగిమల్లో వంచబడి, వంకరలు తిరిగి ఉన్న చక్కని ముఖాలు, మంచి ఱెక్కలు గల పక్షుల్ని చెక్కారు. ఆ ఱెక్కలపై,
బంగారం మరియు పగడాల పువ్వులు ముద్రింపబడిఉన్నాయి.
ఆ పక్షులు మన్మథసహాయకుల్లా
ఉన్నాయి.
|
నియుజ్యమానాస్తు గజాస్సుహస్తా:
సకేసరాశ్చోత్పలపత్రహస్తా: |
బభూవ దేవీ చ కృతా సుహస్తా
లక్ష్మీస్తథా పద్మిని
పద్మహస్తా || 14
|
ఆ విమానంలో,
పద్మాలను ధరించి,
పద్మసరస్సులో రాజిల్లుతున్నలక్ష్మీదేవిని,
ఆమెకు ఇరువైపులా
తమ తొండాలతో పద్మాలను, పత్రాలను గ్రహించి,
ఆ దేవికి అభిషేకం చేస్తున్న
ఏనుగులను చిత్రించారు.
వాటి శరీరాలపై పద్మకేసరాలు
రాలి ఉన్నాయి.
|
ఇతీవ తద్గృహమభిగమ్య శోభనం
సవిస్మయో నగమివ చారుశోభనమ్ |
పునశ్చ తత్పరమసుగంధి సుందరం
హిమాత్యయే నగమివ చారుకందరమ్ || 15
|
పర్వతంలా ఉన్నతమై, ఆహ్లాదకరంగా ఉన్న ఆ పుష్పకాన్ని చూచి,
హనుమంతుడు, ఆశ్చర్యపడ్డాడు.
వసంతర్తువులో పరిమళభరితమై,
అందమై చక్కని గుహలుకల
పర్వతంలా ఉన్న
ఆ భవనంలోకి ఆయన మఱోమాఱు
ప్రవేశించాడు.
|
తతస్స తాం కపిరభిపత్య
పూజితాం
చరన్ పురీం దశముఖబాహుపాలితామ్ |
అదృశ్య తాం జనకసుతాం సుపూజితాం
సుదు:ఖిత: పతిగుణవేగనిర్జితామ్
|| 16
|
తర్వాత ఆ కపివరుడు, లంకంతా తిరిగినా,
పరమపూజ్యురాలు,
తన సద్గుణాలతో
శ్రీరాముని జయించినది అయిన
సీత కనబడకపోవడంతో విచారగ్రస్తుడయ్యాడు.
|
తతస్తదా బహువిధభావితాత్మన:
కృతాత్మనో జనకసుతామ్ సువర్త్మన: |
అపశ్యతో౭భవదతిదు:ఖితం మన:
సుచక్షుష: ప్రవిచరతో మహాత్మన: || 17
|
హనుమంతుడు నిశ్చయబుద్ధితో,
పరిపరివిధాల ఆలోచనలు చేస్తూ,
అంతటా సంచరిస్తూ, సీతకై వెదకాడు.
అయినా జానకిని కానక, మిక్కిలి దుఃఖించాడు.
|
ఇత్యార్షే
శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకియే ఆదికావ్యే సుందరకాండే సప్తమస్సర్గః (7)
శుభం భూయాత్