30, జులై 2023, ఆదివారం

ఎఱ్ఱన సూక్తివైచిత్రి

 ఎఱ్ఱన "చతురోక్తిపదంబుల" అని తన కావ్యలక్షణంగా చెప్పుకొన్నదాన్నే శ్రీనాధుడు  సూక్తివైచిత్రి అన్నాడు.


ఇక్కడ సూక్తి అంటే మనం చెప్పుకొనే సూక్తులు అన్న అర్థం కాదు. అంటే ఒక నీతినో ధర్మాన్నో లేక న్యాయాన్నో సూత్రప్రాయంగా చెప్పబడేవి సూక్తులు. ఇక్కడ ఆ అర్థం కాదని భావం.


కవిత్వంలో సూక్తి పదానికి ఎన్నో అర్థాలున్నాయి. సుష్ఠు ఉక్తం సూక్తం మనోజ్ఞంగా చెప్పబడిన మాట సూక్తి. రుచిరమై చమత్కార యుక్తమైన కూర్పు కూడా సూక్తే. అర్థబోధనకు తోడ్పడి సంభాషణకి పుష్టి చేకూర్చేవి సూక్తులు.

చతురోక్తులని పిండితార్థం. 


నన్నెచోడుని చతురోక్తుల అన్న ప్రయోగాన్నే ఎఱ్ఱన అలాగే స్వీకరించాడు. 

(నన్నెచోడుడే నిజమైన ప్రబంధపరమేశ్వరుడనే వాదం ఉంది)


శ్రీనాథుడన్న  సూక్తి వైచిత్రికి 

"భావనాశక్తిచేత మనోహరంగా మధురచతురోక్తులతో లోకోత్తరచమత్కారాన్ని ‌సాధించి, మనోవికాసాన్ని కల్గించడం" అన్నది అర్థమని ఎఱ్ఱన కవిత్వం ఆధారంగా చెప్పవచ్చు.


ఎఱ్ఱన చతురోక్తులనే జక్కన్న శబ్ద వైచిత్రి అని, 

చింతలపూడి ఎల్లనార్యుడు "......మృదుమధురవచస్సంపద అని ఎఱ్ఱన పట్ల గౌరవాన్ని ప్రకటించారు.


ఎఱ్ఱన ఉక్తి వైచిత్రిని శ్రీనాథుడు అనుకరించడం విశేషం.

29, జులై 2023, శనివారం

తెలుగు

 తెలుగు ఇపుడు కొత్తగా పాడైంది ఏం లేదు. తెలుగు వైభవం అర్థమవడానికి సంస్కృత శ్లోకాల అభ్యసన అవసరం అంటే దీనికి కారణం ఎవరు? అచ్చతెనుగు కావ్యాదులు ప్రాచీనులవి సుమారు పది పదిహేనుకి మించి లేవు. మిగిలినవన్నీ మణిప్రవాళశైలి పేరుతో తత్సమపదాలు నిండిపోయిన కావ్యాలే. దీనికి ఎవరు కారణం? తత్సమపదాలుగా తెలుగులోకి తెచ్చి తెలుగును మర్చిపోయేలా చేసిందెవరు?  భాషాప్రవీణ, తెలుగు ఎమ్.ఏ లో సంస్కృతం ఒక పేపర్‌గా ఉందంటే ఎందుకు? 


సగానికి పైగా ఆంగ్ల పదాలను ఉపయోగిస్తే ఎలా అన్నారు .? 

మఱి 90% సంస్కృత పదాలు వాడుతున్నాం మనం. ఇంకో 9% అన్యభాషాపదాలు. తెలుగు కున్న "ఆదాన" దీనత్వం ఇతరభాషలకున్న "ప్రదాన" జులుం తెలుగు కళ తప్పడానికి కారణం. 11వ శతాబ్దం నుండే తెలుగు నాశనానికి బీజం పడింది. శివకవులు, అన్నమయ్య, తిక్కన, తదితర నలుగురైదుగురు తెలుగులో రచనలు చేశారు. నిజానికి తెలుగును బ్రతికించింది వారే. కానీ బలం చాలలేదు. 


కంప్యూటర్ ‌కు సంబంధించిన పదాలన్నీ ఇంగ్లీషే. వాటిని అలాగే వాడడం ఉత్తమం పోని ఇతరభాషాపదాలను తెలుగులో మార్చడం అన్న పేరుతో చేసింది ఏమిటి? అవేమీ తెలుగు పదాలే కావు. సంస్కృత పదాలే . ఇంటర్నెట్ కి తెలుగు అంతర్జాలమా ? ఈ పదంలో తెలుగు ఏది? తెలుగు లిపిలో వ్రాస్తే తెలుగయిపోతుందా.? 

మీ వ్యాసంలో 20 సంస్కృత పదాలే ఉన్నాయి. ఆంగ్లమూ ఉంది. 


నా ఈ మెసేజ్ లోనూ ఉన్నాయి. తప్పదు. మార్పులు లేకపోతే చచ్చిన భాష అని సిద్దాంతం చేసేశారు మఱి.


36 తెలుగు అక్షరాలకు 19 అక్షరాలు కలిపి, సూరి వ్యాకరణం వ్రాయవలసివచ్చింది అంటేనే తెలుగుకు ఎన్ని పదాలు వచ్చి కలసిపోయాయో గ్రహించగలరు. దానికి తోడు వ్యవహారభాషోద్యమం కలిసింది. వ్రాసేది కాస్తా రాసేదైంది. దాని మీద జోక్ కూడా కొత్త 9 ఉపవాచకంలో ఉంది. 


సూర్యారాయాంధ్రనిఘంటువును మహాపండితులు కూర్చారు. వారు పీఠికలో చెప్పిన విషయాలు పరిశీలనార్హం.

"తెలుఁగుశబ్దముల రూపములు నర్థములు నిర్ణయించుటకుఁ గొంతవఱకు వ్యావహారిక భాషయుఁ జాలవఱకు వాఙ్మయమును(కొంతమందైనా తెలుగులో రచనలు చెయ్యడం వల్ల) నాధారములు. ఇందునకై వాఙ్మయమంతయుఁ క్రొత్తగాఁజదివి యర్థసహితముగా నొక్కొక్కశబ్ద మొక్కొక్క కాగితపుముక్క మీఁద నెత్తి వ్రాసి పిదప నీముక్కల నన్నింటిని గలిపి యక్షరక్రమముగా విభజనముచేసి యర్థాదులను రెండుమూఁడుతడవలు పరిశీలించి నిర్ణయించుటయైనది. ఈవిషయములో సాధ్యమయినంత వఱకుఁ బ్రమాదములు లేకుండఁ జేయవలయు నను నూహతో నీవిషయములో నధిక శ్రమము పడవలసివచ్చినది." అన్నారు. అప్పటి తెలుగుపండితులైన వారికే తెలుగు విషయంలో అంత కష్టపడవలసిన అవసరం వచ్చిందంటే అచ్చతెనుగును తెలుగు కవులు నిరాదరణ చేయడమే కారణం అని చెప్పాలి.  దీనికి బాధపడాలి.


అటజని కాంచె వఱకే తెలుగు. మిగిలినదంతా సంస్కృతమే. దీన్ని బట్టీ పడితే సంస్కృతం బాగా వస్తుందంతే.


అందువల్ల పద్యాల్లోనూ పాఠాల్లోనూ తెలుగు అక్కడక్కడా ఉంది. దానికి బాధపడాలి మనం.


అచ్చతెనుగు రచనలు ఎక్కువగా లేనందుకు ఉన్నవైనా పాఠ్యాంశాలుగా రానందుకు చింతించాలి మనం. 


అలాగని ప్రస్తుతవిషయానికి వ్యతిరేకంగా మాట్లాడడం లేదు.

తెలుగు పరిస్థితి చెప్పా. విజ్ఞులు విజ్ఞప్తులు పంపారు కదా! సానుకూల నిర్ణయం వస్తుందనే ఆశిద్దాం.


స్వస్తి

15, జులై 2023, శనివారం

ఏకాశ్వాసప్రబంధం

ఓకే ఒక ఆశ్వాసం ఉన్న ప్రబంధాన్ని ఏకాశ్వాసప్రబంధం అంటారు.

మొదట ఆశ్వాసం అంటే ఏమిటో తెలుసుకోవాలి.

కథాంశానాం వ్యవచ్ఛేద ఆశ్వాస ఇతి కథ్య తే"

కథాంశాలయొక్క విభాగాన్ని ఆశ్వాసం అంటారు.

ఇంకా ఆశ్వాసమంటే ఊపిరి పుచ్చుకోవడం/తీసుకోవడం.

"ఒకేసారి సునాయాసంగా చదువదగినభాగం " అని కూడా చెప్పవచ్చు.

సాధారణంగా కావ్యాలు ఆశ్వాసాలుగా విభక్తాలై ఉంటాయి. అలా విభజించి వ్రాస్తే పఠితలకు కొంత గ్రుక్క త్రిప్పుకోవటానికి అనుకూలంగా ఉంటుంది.

ఓకే ఆశ్వాసంగా వ్రాయడంలో ఉద్దేశం ఏమిటంటే దీన్ని నాటికగా కూడా ప్రదర్శించే సౌలభ్యం కొఱకే అనుకోవచ్చు.

అందువల్ల ఏకాశ్వాసప్రబంధాన్ని ఒకే అంకం ఉన్న నాటిక అనవచ్చు.

మంగళం మహత్