రామసుందరం - 4

ఇతి విద్యాధరాశ్శ్రుత్వా                                     ఆ మహాత్ముల మాటలను విని,
వచస్తేషాం మహాత్మనాం |                                  విద్యాధరులు, అప్రమేయుడైన
తమప్రమేయం దదృశుః                                   ఆ వానరోత్తముని చూశారు.
పర్వతే వానరర్షభమ్ || 31 ||

   
దుధువే చ స రోమాణి                                      కొండంతటి హనుమంతుడు
చకంపే చాచలోపమ: |                                      వెండ్రుకలను విదిల్చాడు.
ననాద సుమహానాదం                                     అటూ ఇటూ కదిలాడు.
సుమహానివ తోయద: || 32 ||                           గొప్ప మేఘంలా మహానాదం చేశాడు.


ఆనుపూర్వ్యేణ వృత్తం చ                                  ఎగరడానికి సన్నద్ధుడై, ఆఁదోక*గా ఉండి,           
లాంగూలం లోమభిశ్చితం |                             వెండ్రుకలతో నిండిన తన వాలాన్ని(తోకను)
ఉత్పతిష్యన్ విచిక్షేప                                        గరుత్మంతుడు వ్యాళాన్ని(పామును)
పక్షిరాజ ఇవోరగమ్ || 33 ||                               విదలించినట్లు విదిలించాడు.


తస్య లాంగూల మావిద్ధ                                  ఆ మహావేగవంతుని వెనుక       
మాత్తవేగస్య పృష్ఠతః |                                      వంకరగా వ్రేలాడే ఆ లాంగూలం(తోక)    
దదృశే గరుడేనేవ                                           గరుత్మంతునిచే తీసుకొనిపోయే
హ్రియమాణో మహోరగః || 34 ||                      మహాసర్పంలా కనబడింది.


బాహూ సంస్తంభయామాస                            గొప్ప పరిఘ*ల్లాంటి తన బాహువుల్ని స్తంభింపజేసి,
మహాపరిఘసన్నిభౌ |                                    ఊపిరిని ఊర్ధ్వముఖంగా బిగపట్టి,
ససాద చ కపిః కట్యాం                                     నడుమును సన్నగా చేసి,
చరణౌ సంచుకోచ చ || 35 ||                            పాదాలను ముడుచుకొని,


సంహృత్య చ భుజౌ శ్రీమాన్                            భుజాలను, మెడను బిగపట్టి,
తథైవ చ శిరోధరాం |                                      తనకున్న తేజం, బలం, వీర్యం
తేజస్సత్త్వం తథా వీర్య                                   అంతటినీ పూని,
మావివేశ స వీర్యవాన్ || 36 ||                         (సకల శక్తుల్నీ కేంద్రీకరించి)


మార్గమాలోకయన్ దూరా                               దూరంగా వెళ్లాల్సిన మార్గాన్ని చూస్తూ,
దూర్ధ్వం ప్రణిహితేక్షణః |                                   ఊర్ధ్వంగా దృష్టిని ఉంచి,
రురోధ హృదయే ప్రాణా                                    ఆకాశాన్ని చూస్తూ,
నాకాశ మవలోకయన్ || 37 ||                          హృదయాన ఉచ్ఛ్వాసనిశ్శ్వాసాలను బిగపట్టి,


పద్భ్యాం దృఢమవస్థానం                                పాదాల్ని నేలపై దృఢంగా మోపి,
కృత్వా స కపికుంజరః |                                    చెవుల్ని రిక్కించి,
నికుంచ్య కర్ణౌ హనుమా                                  పై కెగరడానికి సన్నద్ధుడై,
నుత్పతిష్య న్మహాబలః || 38 ||


వానరా న్వానరశ్రేష్ఠ                                        ఆ వానర శ్రేష్ఠుడు, వానరులతో,
ఇదం వచనమబ్రవీత్ |                                    " రాముడు విడచిన బాణం
యథా రాఘవనిర్ముక్తః                                    వాయువేగంతో వెళ్లినట్లు,
శరః శ్వసనవిక్రమః || 39 ||                                మిక్కిలి వేగంతో


గచ్ఛేత్ తద్వద్గమిష్యామి                                  నేను, రావణపాలిత లంక*కు వెళ్తాను.
లంకాం రావణపాలితాం |                                  అక్కడ జానకిని చూడనేని,
నహి ద్రక్ష్యామి యది తాం                
లంకాయాం జనకాత్మజామ్ || 40 ||


అనేనైవ హి వేగేన                                            అదే వేగంతో స్వర్గానికి వెళ్తాను.
గమిష్యామి సురాలయం |                                 అక్కడ కూడా సీతను చూడనిచో,
యది వా త్రిదివే సీతాం
న ద్రక్ష్యా మ్యకృతశ్రమ: || 41 ||


బద్ద్వా రాక్షసరాజాన                                         రావణుని బంధించి, తీసుకొని వస్తాను.
మానయిష్యామి రావణం |                                 ఏదేమైనా, ఏవిధంగానైనా కృతకృత్యుడనై,
సర్వథా కృతకార్యో౭హ                                      సీతతో సహా తిరిగి వస్తాను.
మేష్యామి సహ సీతయా || 42 ||


ఆనయిష్యామి వా లంకాం                                  లేకపోతే, రావణునితో సహా
సముత్పాట్య సరావణాం |                                  లంకను పెల్లగించి, తీసుకొని వస్తాను".
ఏవముక్త్వా తు హనుమాన్                              అని, పలికి,
వానరాన్ వానరోత్తమః || 43 ||


ఉత్పపాతాథ వేగేన                                            ఎట్టి విచారం లేకుండా,
వేగవానవిచారయన్ |                                        వేగంగా ఆకాశానికి ఎగిరాడు.
సుపర్ణమివ చాత్మానం                                       అపుడు ఆయన తనను
మే న స కపికుంజరః || 44 ||                                సుపర్ణుని*లా భావించుకొన్నాడు.


సముత్పతతి తస్మిం స్తు                                    ఆయన ఎగరగానే,
వేగాత్తే నగరోహిణః |                                           ఆ వేగానికి పర్వతంపై గల వృక్షాలన్నీ
సంహృత్య విటపాన్ సర్వాన్                               తమ కొమ్మలతో సహా
సముత్పేతుస్సమంతతః || 45 ||                          ఆకాశానికి ఎగిరాయి.


స మత్తకోయష్టిబకాన్                                        మదించిన కొక్కెరలు, పుష్పాలు
పాదపాన్ పుష్పశాలినః |                                     కలిగిన ఆ వృక్షాల్ని                 
ఉద్వహన్నూరువేగేన                                        తన తొడలవేగంతో వెంట తీసుకొనిపోతూ,
జగామ విమలే(అ)ంబరే || 46 ||                        నిర్మలాకాశంలో పురోగమించాడు.


ఊరువేగోద్ధతా వృక్షా                                         సుదీర్ఘయాత్రకు బయలుదేరిన బంధువును వీడ్కొల్పటానికి
ముహూర్తం కపిమన్వయుః |                            మిగిలినవారు కొంతదూరం అనుసరించినట్లు,
ప్రస్థితం దీర్ఘమధ్వానం                                      వృక్షాలన్నీ ముహూర్తకాలం
స్వబంధుమివ బాంధవాః || 47 ||                        ఆయనను వెంబడించాయి.


తమూరువేగోన్మథితా                                       ఆయన ఊరువేగధాటికి పెల్లగించబడిన
స్సాలాశ్చాన్యే నగోత్తమాః |                                 సాలవృక్షాలు మొదలైన మహావృక్షాలు
అనుజగ్ముర్హనూమంతం                                   సైన్యాలు మహారాజునులా
సైన్యా ఇవ మహీపతిమ్ || 48 ||                         హనుమంతుని అనుసరించాయి.


సుపుష్పితాగ్రైర్బహుభిః                                    బాగా పుష్పించిన
పాదపైరన్వితః కపిః |                                         బహు వృక్షాలనడుమ ఉండి,
హనుమాన్ పర్వతాకారో                                   ఆ హనుమంతుడు
బభూవాద్భుతదర్శనః || 49 ||                            చూసేవారికి ఆశ్చర్యం కలిగించాడు.


సారవంతో౭థ యే వృక్షా                                    దేవేంద్రునికి భయపడి,
న్యమజ్జన్  లవణాంభసి |                                   పర్వతాలు, సముద్రంలో దాక్కొన్నట్లు*,
భయాదివ మహేంద్రస్య                                     (ముందుగా) బరువుగల చెట్లన్నీ
పర్వతా వరుణాలయే || 50 ||                             సముద్రంలో పడి, మునిగిపోయాయి.



-----------------------------------------------------------------------------------------------------




* ఆఁదోక - ఆవుతోక. మొదట లావుగా, వర్తులాకారంగా నుండి, క్రమక్రమంగా సన్నబడిన ఆకృతి.

* పరిఘ - ఇనుప గుదియ.
నాలుగుమూరల నిడివి గల దండం.

* లంక - విశ్వకర్మ అనే దేవశిల్పి,
మాల్యవదాదుల కోరిక మీద పసిడిభవనాలతో
నిర్మించిన సుందరనగరం.
పిదప కుబేరుని స్వాధీనమైంది.
ఆ తరువాత రావణుడు దాన్ని ఆక్రమించుకొన్నాడు.

* సుపర్ణుడు - మంచిఱెక్కలు గలవాడు అని వ్యుత్పత్తి.
గరుత్మంతుడు.
వినత కశ్యపులకు జన్మించిన వాడు.
పుట్టగానే ఆకాశాని కెగిరి, తిరిగి వచ్చినవాడు.
మాతృభక్తి కలవాడు.
అనూరుడు ఇతని సోదరుడు
ఇతనికి విష్ణువే స్వయంగా తనకు వాహనమయ్యేలా వరం ఇచ్చాడు.

* వివరణ - పర్వతాలు ప్రజాపతి సంతానం.
వాటికి మొదట ఱెక్కలు ఉండేవి.
అవి తమ ఇచ్ఛవచ్చినచోటుకు ఎగిరిపోయి,
వ్రాలుతూండటంతో ప్రజలకు, భూమికి బాధలు కలుగుతూండేవి.
దాంతో ఇంద్రుడు వాటి ఱెక్కలు తెగగొట్టాడు.
ఈ ఱెక్కలే మేఘాలయ్యాయి.

---------------------------------------------------------------------------------------------------



సాసితూణధనుర్బాణ పాణిం నక్తంచరాంతకం |
స్వలీలయా జగత్త్రాతు మావిర్భూత మజం విభుం || 3 ||







శుభం భూయాత్